Comrade Tufail Abbas
Interview and few thoughts
1928-2019
Here you can read few excerpts of Interview I did in late 2005 at Karachi with Comrade Tufail Abbas, published in a left magazine Awami Jumhori Forum in its 26th issue (Jan 2006). AJK was a Lhore based magazine and in that magazine we published more than 30 interviews including few Bangladeshi and Indian comrades. Soon we will upload all 53 issues ONLINE so readers can access it easily.
Title of 26th Issue
ساڈے خطہ وچ کھبے دی سیاستاں دی تواریخ 1920 دی دہائی توں ہی شروع ہوجاندی ہے تے جے تسی ایس توں پہلاں چلو تے19ویں صدی دے اخیری دہاکیاں توں چلدی منظم اینٹی کالونیل لہر نوں ایس دی شان نزول کہنا غلط نہ ہوئے گا جس دا احوال اجیت سنگھ دی کتاب سنے کئی ہور کتاباں وچ لکھی جا چکی ہے۔ انہاں نال نبڑن لئی انگریزاں 1901 توں ساڈے خطہ لئی اک وڈا انٹیلی جنس نیٹ ورک بنانا شروع کیتا کہ جس وچ 1909 تیک امریکی وی رل گئے۔ایہہ اوہی ویلہ سی جداں عالمی پدر اتے یورپی خطے وچ انگریزاں لئی جرمن اک نویں سر پیڑ بن چکی سی۔ پہلی وڈی لام وچ جو 1914 توں 1918 تیک جاری رہی، انگریزاں جرمناں نوں تھلے لا لیا پر دوجے بنے روس سرخ ہو گیا تے ایہہ لالی ساڈے تیک وی 1922 تیک اپڑ گئی۔ دادا امیر حیدر، دادا فیروز الدین منصور، ایم این رائے، ڈانگے، مجید لہوری سانوںسنے کئی نام ملدے جے جس وچ 1947 تیک ڈھیر وادھے ہوئے۔ جداں 1949 تیک طفیل عباس سرخے ہوئے تے اوس ویلے تیک فضل الہی قربان، ایرک سپرین، خواجہ مسعود، صفدر میر، سی آر اسلم سنے کئی کامریڈ ایتھے متحرک سن۔ ایہہ پکی گل کہ اوس ویلے تیک کومونسٹ پارٹی آف انڈیا کوئی منظم جماعت نہیں سی۔جنج فروری 1948 دی کومونسٹ کانگرس وچ کومونسٹ پارٹی آف پاکستان بنائی گئی تے اوس دا سیکٹری جنرل سجاد ظہیر نوں بنایا گیا اس سب تے بہوں سارے کامریڈاں نوں اس ویلے وی اعتراض سن۔ ایس ول کھلے اشارے طفیل عباس وی کیتا ہے۔پاکستانی کومونسٹاں تے پہلا وار 1949 وچ ہویا جداں لہور وچ ترقی پسند مصنفین دی پہلا اکٹھ لارنس گارڈن کیتا گیا۔ چیرت رہے کہ کومونسٹ پارٹی آف پاکستان دا ہیڈکواٹر یعنی مرکزی دفتر وی لہور وچ لیڈی فضل حسین بلڈنگ میکلورڈ روڈ (ٹیشن نیڑے) سی۔ پارٹی تے دوجا وار پنڈی سازش کیس ڈرامہ سی تے تریجا وار 1954 وچ ہویا جداں جون تے جولائی وچ کونسٹ پارٹی آف ویست اتے ایسٹ پاکستان تے پابندیاں لائیاں گیاں۔ ایس بعد کجھ سال تے دادا فیروز الدین منصور، میجر اسحاق وغیرہ پارٹی زیرزمین چلادے رہے پر 1960 دی دہائی دے پہلے سالاں وچ وکھری ٹہانیاں بنن لگیاں۔ایسے وچوں اک طفیل عباس دا کومونسٹ گروپ وی سی۔ ایس انترویو توں پتہ چلدا ہے کہ اک پاسے بورذوا یعنی سرمایہ دارانہ سیاست نوں مکمل مسترد کیتا گیا پر دوجے پاسے کئی بورژوا پارٹیاں وچ کومونسٹ کم وی کردے رہے۔ تسی ایہہ ٹوٹے پڑھو تے گویڑ آپ لاو
انڈین کومونسٹاں تے مزدور لہر بارے طفیل عباس دے خیال
نیشنل عوامی پارٹی 1957 وچ بنائی گئی سی جس وچ قوم پرست، ترقی پسند تے کومونسٹ رلتی سن، ایہہ پارٹی 1966 وچ روس چین جھگڑے بعد دو حصیاں وچ ونڈی گئی سی کہ ایس پارٹی دے سب توں وڈے لیڈر مولانا بھاشانی سن جو چین نواز سن۔ ایس ٹٹ بھج نے پاکستان تے بھارت جہے ملکاں وچ لیفٹ دی طاقتاں نوں کمزور کیتا۔ بورژوا سیاست وچ کومونسٹ 1947 توں پہلاں وی کم کردے رہے کہ کانگرس تے مسلم لیگ وچ کئی کومونسٹ گئے۔ 1942 وچ انڈین کومونسٹ پارٹی تے انگریزاں اوس ویلے مجورا پابندی چکی سی جداں عالمی پدر تے سویت یونین عرف روس امریکہ تے برطانیہ نال دوجی لام وچ اتحادی بنیا سی۔ پر انڈین برٹش ریاست دے ہرکارے کومونسٹ مخالفت دی تربیتاں توں لیس سن جس دا اظہار 1949 توں تریخ وچ موجود ہے کہ انڈیا وچ پنڈت نہرو تے پاکستان وچ لیاقت علی خان دے دور وچ اینٹی کومونسٹ مائنڈ سیٹ دے ہیٹھ ماردھاڑ کیتی گئی۔ بورژوا سیاست کرن والی پارٹیاں وچ وڑ کے کم کرنا چاہیدا ہے یا نہیں ایہہ اوہ سوال ہے جس تے گل اج وی لوڑی دی ہے
نیپ بناون بارے
پیپلزپارٹی لئی
بلدیاتی الیکشن وچ حصہ لینا
پیپلز پارٹی لئی کم کرنا پر اپنے کامریڈاں نوں الیکشن لڑن توں ڈکنا
بورژوا سیاست توں انکار
بھارتی کومونسٹ پارٹیاں وی بورژوا قرار
کومونسٹاں تے قوم پرستاں وچ اتحاد تے لڑائیاں
بھٹو تے طفیل عباس، کجھ گلاں مڑ سمجھن دی لوڑ جے
ایہہ آرٹیکل بھٹو وی پڑھیا تے پھیر اختلافات ودھ گئے، معراج محمد خان اپنے کئی قسطاں والے آن لائن موجود انٹرویو وچ دسیا ہے کہ بھٹو نے 1972 وچ معراج دا استعفی منور کردے ہوئے کہیا سی کہ ایس ملک وچ ترے چار وار الیکشن ہون گے
تاں تہاڈے مطالبیاں دی سنی جائے گی پر کامریڈ ہورے جلدی وچ سن۔
انٹری ازم کیہہ اک ستھری پالیسی ہے؟
بورژوا پارٹیاں وچ نہ جانا اک ہور مسلہ ہے پر بورژوا پارٹیاں وچ ''انٹری ازم'' نال تھاں بنانا کیہہ کوئی ستھری پالیسی ہے؟ ایس پالیسی وچ سازش دے روپ وچ ورتنا آسان ہوندا ہے جنج طفیل ہوراں دسیا کہ حنیف رامے وغیرہ اوس آرٹیکل نوں ورتیا۔ پر اوہ آرٹیکل لکھن والا وی ایہو گل کسی ہور انداز وچ کر سکدا سی۔ ایہہ کم نرے کومونسٹاں ہی نہیں سگوں دھرمی تے فرقو نظریاتی پارٹیاں وی کیتا۔ ایس پاروں اک پاسے تسی اپنی وکھری جماعت بنون توں رہ جاندے ہو تے دوجے پاسے جس پارٹی وچ تسی وڑدے ہو اتھے تہانوں مجورا برداشت کیتا جاندا ہے تے کومونسٹاں تے شک کیتا جاندا ہے۔ کومونسٹاں نوں کانگرس، مسلم لیگ تے 1947 بعد نیب، عوامی لیگ تے پیپلزپارٹی وچ ایس انٹری ازم نال کیہہ ملیا؟آر ایس ایس پہلے کانگرس پھیر بی جے پی وچ انٹری ازم کیتا پر سو سال وچ اپنی پہچان نہ بنا سکی۔ انٹری ازم والی پارٹیاں اخیر اوہ نرسریاں ہی رہندیاں جے جو بندے فراہم کر سکن۔ ایہہ مسلہ نرا طفیل ہوراں دا نہیں سگوں ایہہ گل انٹری ازم دے پورے فنامن نوں سمجھن تے پالیسی پدر تے سوچن دی ہے کہ اے، بی، سی وچ نہ پھسو بلکہ اگے دی گل سوچو۔ساڈے سامنے ورکر پارٹی بنی،ایس توں پہلے وی 1990 دی دہائی توں اینج دی پارٹیاں بنیاں جنہاں وچ اک توں وادھو دھڑے رلے مگر کم چلیا نہیں۔ایس دی دو پردھان وجوہات سن کہ ماضی دے تعصب تے تفاخر بارے تھلے دی پدر تے گل کیتے بغیر بنن والی پارٹی ضلعیاں وچ اوس سپرٹ توں فارغ رہندی تے دوجی وجہ انٹری ازم والی پالیسی نوں وی غلط نہ سمجھیا تے انہاں نویں پارٹیاں وچ وی انٹری ازم جاری رکھیا۔ لنگھ چکے ماضی بارے کھل کے گل کرنی، اتے تھلے دی پدر تک ایس نوں لیجانا اک اہم قدم سی کہ نرے سر جڑن نال پارٹیاں نہیں بن سکدیاں۔ پھیر ایسے فورم بنانا وی لوڑی دا سی جتھے سارے لیفٹ والے جو گروپاں وچ شامل جے تے جو نہیں وی جے انہاں نال اختلافات دا احترام کردے ہوئے گل بات چلائی جائے۔
باقی پھیر
