مہاتما کدی
غلط تے نہیں ہو سکدا۔
اک نکا لیکھ۔۔ عامر ریاض
پہلے چوہدراہٹ لین لئی رج کے سٹیبلشمنٹ دی جائز ناجائز خدمت کیتی، فوجی بھرتیاں کروائیاں، جنگی تمغے لتے، جنگ جتوسٹیبلشمنٹ مکر گئی تے خدمت والی غلطی منن دی تھاں یو ٹرن لیندے بلیک میلنگ شروع کردتی،ایس نوں مزاحمتاں تے عوامی سیاستاں دا چولا پایا، جس سٹیبلشمنٹ دی خدمتاں کیتیاں اوس نوں وعدہ توڑن والاتے کہیا پر اپنی غلطی نہ منی، مار دھاڑ، دھرنے شروع کر دتے، عدم تشدد دی چھتری ہیٹھ تشدد ودھایا، بچے مروائے، بائیکاٹ کیتا،ہجوم بپھریا تے چورا چوری وچ تھانہ سنے 20 پلس والیاں ساڑ دتا، مہاتما تحریک لپیٹ دتی پر غلطی نہ منی، ایس دوران پارٹی دے کئی ٹوٹے ہوئے، الیکشن بائیکاٹ کیتے تے اوہ وی پٹھے پئے، آزادی دے نعرے وی لائے پر مہاتما خدمتاں کر کے چوہدراہٹ لین تے پھیر بلیک میلنگ والی غلطی نہ منی، مہاتما کدی غلط تے نہیں ہو سکدا۔ جواہر لال پارٹی نوں مڑ کھڑا کیتا، گاندھی مخالف کانگرسیاں نوں رام کیتا، پارٹی مڑ جوڑی۔۔۔ مہاتما دے چیلیاں پھیلایا کہ عوام مہاتما دے نال ہے، مہاتما برٹش راج دے خلاف ہے۔۔۔ پر مہاتما مارچ 1931 نوں بھگت سنگھ دی پھانسی دا سودا انگریز وائسرائےلارڈ اروون نال گاندھی ارون پیکٹ نال کیتا۔1932 وچ کمیونل ایوارڈ راہیں پنجابی تے بنگالی مسلماناں نوں کجھ سیٹاں واپس ملیاں پر مہاتما مرن بھرت (بھک ہڑتال) دی بلیک میلنگ کردے ہوئے شیڈیول کاسٹاں دی سیٹاں دے حق تے ڈاکہ ماریا۔1937 وچ کانگرس کل 1585 صوبائی سیٹاں وچوں ادھی وی نہ جتیاں، پنجاب، سندھ تے بنگال وچ کانگرس بری طرح پٹ گئی، آسام وچ 108 وچوں نری 33، صوبہ سرحد(خیبر پختونخوا) وچ خدائی خدمتگاراں دی مدد نال وی 50 وچوں 19 سیٹاں ملیاں پر پارٹی رعونت وکھاندے ہوئے آپ نوں برٹش انڈیا دی مقبول ترین پارٹی اکھوان لگی۔11 وچوں گٹھ جوڑ نال 8 صوبیاں وچ سرکاراں بنایاں تے جناح دے مفاہتی خطاں نوں لفٹ نہ کروائی۔ ایس رعونت پاروں ایہہ تجزیہ نہ کر سکے کہ مسلم اکثریتی صوبیاں وچ کیوں ہارے؟ نہ تے سیکولر پنجابی جماعت یونینسٹ پارٹی نال رابطہ کیتا تے نہ ہی خلافت تے کرشک پرجا پارٹی دے اے کے فضل الحق نال ملے، رعونت ہی بہوں سی،
۔۔سگوں ایتھے مسلم ماس کانٹیکٹ ورگی گھٹیا مہماں چلائیاں، مسلم اقلیتی صوبیاں وچ ''چٹیا راج'' چلاندے ہوئے ہندوستانی دی تھاں ہندی چلائی تے بندے ماترم دا چکر چلایا،اقتدار ملن بعدانگریزاں دی مڑ خدمتاں کردے ہوئے ڈیفنس آف انڈیا ایکٹ (1915) وچ فوجی بھرتی مخالفاں نوں نپن والی ترمیم 8وں صوبیاں توں پاس کروایا۔کومونسٹاں تے احرایاں سنےجنہاں ایس ترمیم خلاف جلوس کڈے انہاں نوں کانگرسی وزارتاں وچ گرفتار کیتا گیا حلانکہ اوہ کانگرسی اتحادی سن۔ایہو نہیں سگوں مہاتما دی آگوائی وچ مولانا آزاد تے برلا مل کے کانگرس دے صدر تے مہان بنگالی ترقی پسند سبھاش چندر بوس نوں صدارت توں کڈوایا۔ پھیر جداں دوجی لام شروع ہوئی تے صوبائی حکومتاں توں استعفے دیندے ہوئے برٹش سرکار نوں بلیک میل کرن لئی پھیریوٹرن لے لتا۔ ہٹلر کجھ فتوحات کیتیاں تے مہاتما ہٹلر دے حق وچ قرارداد لے آیا کہ نہرو بڑی مشکل اوس قرارداد نوں ڈکیا پر ایہہ ڈبل گیم وی کم نہ آئی۔استعفیاں تے ہٹلری قرارداد والی بلیک میلنگ نہ چلی تے کانگرس تن تنہا ''انڈیا چھڈو'' لہر وچ چھال لا دتی پر ایہہ نہ منیا کہ فوجی بھرتی والی ترمیم وی ایسے کانگرس منظورکروائی سی۔مہاتما کہیا کہ بھارت ماتا دی ونڈ منظور نہیں پر جداں کابینہ مشن نے ونڈ ڈ کن تے صوبیاں نوں تگڑا کرن والا پلان دتا تے عملی پدر تے مہاتما کابینہ مشن مسترد کردے ہوئے ونڈ من لتی تے پارٹی 3 جون پلان تے دستخطی ہوئی۔ونڈ بعدوں ونڈ کروان دے الزام وچ اک ونڈ مخالف ہندو دھرمی نوجوان ہتھوں مہاتما ماریا گیا۔
