Awami Boli Punjabi & Issue of script by Sharon Correll

عوامی لپی :کمپیوٹر تے پنجابی  لکھت

شیرن کوریل

ایس آئی ایل انٹرنیشنل

Read news at
http://www.wichaar.com/news/119/ARTICLE/34119/2019-03-16.html

ایس آئی ایل والے زباناں یا بولیاں اتے لپیاں تے کم کریندے نیں اتے  ایس کھوج دا وڈا حصہ  انہاں زباناں  تے لپیاں بارے  پرکھ بڑچول نال جڑیاجے  جنہاں دی لکھتاں نوں کمپیوٹر بیلی بناون دی لوڑ ہے۔

اساں لسانیاتی کھوج،پڑھائی لکھائی تے ترجمے/التھے بارے کم تے بہتا زور دیندے ہاں۔

اساڈے کم وچ لپیاں دے انجان اکھراں نوں کمپیوٹر بیلی بناون  نوں اہمیتاں نیں

کمپیوٹر دی دنیا

کی بورڈ اوہ تختی ہے جیہڑی لکھن وچ مدد دیندی ہے۔

فونٹ اکھر دا اوہ بوتھا ہوندا ہے جیہڑا کمپیوٹر تے تہانوں دسدا ہے۔

ہر اکھر نوں ہک نمبر دتا جاندا ہے کہ کمپیوٹر اسے نمبر نوں سامنے رکھدا ہے۔ ایس نوں کوڈنگ آکھدے نیں۔

جنج لاطینی(انگریزی وی) اکھر نکے ''اے'' نوں  یوجمع0061[1]

نمبر دا کوڈ دتا گیا ہے۔اینج ہی عربی اکھر ''ب'' نوں یو جمع0628 دا کوڈ دتا جاندا ہے۔

پنجابی دی پکی املا تے پورا اتفاق نہ ہون پاروں  جیہڑے گھاٹے نیں ہو سکدا ہے ایہہ کوشش اجہے گھاٹیاں نوں دور کرن دا سبب بنے۔

عباس ملک ہوراں ورگے کھوجیاں اردو اکھراں وچ پنجابی لکھن  لئی دو  اکھراں دے وادھے بارے گل کیتی ہے۔

پنجابی وچ دو اکھر اڑنون اتے اڑلام وادھو نیں۔

اڑنون نوں یو جمع0768 [2] دا کوڈ دتا ہے یونی کوڈ وچ۔

اڑلام تے ہلے کم ہو رہیا ہے۔ایس آئی ایل والے پنجابی کھوجیاں نال رل کے ایس اوکڑ نوں دور کرن تے کم کریندے پئے جے۔

ورڈ 8 تے ورڈ 10 دے سوفٹ وئیر ایس نوں سپورٹ نہیں کردے۔ البتہ کی مین[3] والی تختی تے ایس مسلے دا کجھ حل ہو سکدا ہے۔ایہہ کی بورڈ انٹرنیٹ توں مفت کمپیوٹر وچ پایا جا سکدا ہے تے ایس دا لنک فٹ نوٹ وچ ہے۔

ایس وچ اڑنون دا مسلہ تے حل ہو گیا ہے پر اڑلام تے کم جاری جے۔

نستعلیق لپی دے  مسلے وادھو نیں

۔گولایاں پاروں نستعلیق دا مسلہ اوکھا ہے پر نسخ (عربی 
لپی) وچ بہوں سارے مسلے حل کیتے گئے نیں۔

ایس آئی ایل والیاں بولیاں نوں کمپیوٹربیلی بناون لئی 

گریفائٹ[4]        تیکنالوجی بنائی ہے۔ایس وچ سپیشل اکھر وی پائے جا رہے نیں

۔ایہہ دوجیاں کمپیوٹر تیکنالوجیاں توں وادھو لفی  وی ہے تے کم وی ساردی ہے۔ایس وچ نستعلیق دی اوکڑاں وی حل ہو سکدیاں نیں۔

پاکستان وچ بولیاں جان والی ساریاں ماں بولیاں وچ جیہڑے وادھو اکھر پرچلت نیں انہاں نوں ایس وچ رلایا جا سکدا ہے۔
کتھے اک اکھردے اندر یا اوتے چار نقطے پیندے نیں، کتھے ط پائی جاندی ہے یاں فیر اکھر اتے کتھے نکا صفرا لایا جاندا جے۔ایس نوں عوامی فونٹ کہیا گیا ہے۔

ایس وچ اساں نستعلیق ورگا فونٹ وی بنایا ہے۔

اکھراں دا ملاپ اجیہا مسلہ ہے جیہڑا بہوں اوکھا ہے تے اردو دی سوفٹ وئیراں وچ وی ایہہ مسلے وادھو نیں۔

اک ہور وی اوکڑ شبداں وچ تھاواں اتے سطراں وچ تھاواں دا ہے۔ ایس دی فوٹواں ویکھو تے تہانوں 
گریفائٹ  تے دوجیاں دا فرق آپ دسے گا۔

نوٹ: ایہہ  شیرن ہوراں دی لکھت دے کجھ ٹوٹیاں دا آزاد ترجمہ جے۔

---

[1] U+0061

[2] U+0768

[3] Keyman (keyman.com) Available at windos, Mac, Linux

Keyman.com/keyboards/rac_western_punjabi

[4] Graphite

Some impages

A clip of Sharon's presentation at LUMS, Lhore

Sharon with Gurpreet Singh Lehal and Jamil Paul @ LUMS Lhore

Link of the clip

https://photos.google.com/share/AF1QipP2Veb7LqAHWwnoKDjHE6T_xcNTMKuTq79uJjEYEsy5xeoydVSjisBinNoyFQor3Q/photo/AF1QipMKb6FW1CVnGBXd_Xh0Ud9Mxcg59TDYIe2J2dYi?key=Z05HamUyczBBN1Z2b2RPYmxsT1RSd1ZKLXRBRHVB