A Review on Booklet: Anti-Punjab syndrome in Pakistani politics by Zubair Ahmad پنجاب ویرتا :عامر ریاض دی کتابڑی

A Review on Booklet: Anti-Punjab syndrome in Pakistani politics by Zubair Ahmad      پنجاب ویرتا :عامر ریاض دی کتابڑی

The booklet was written before May 11 election :

• A rejoinder for PPP who followed Anti-Punjab syndrome of ANP & MQM during her last tenure and became victim of her politics
• A rejoinder for pro-centralist establishment who neither accepted Bengali majority nor ready to accept Punjabi majority 
• A rejoinder for democrats & nationalists who thinks that they can transform Pakistan into a democratic society by fixing the Punjab
• A rejoinder for those Punjabis who have reservations regarding their language, culture & history 

http://www.wichaar.com/news/119/ARTICLE/29715/2013-07-21.html

عامر ریاض گُنی تے آہری بندے نیں۔ ہمیش کسے نہ کسے آہر ے تے کمیں رُجھے رہندے نیں۔کئی ورھیاں تُوں اوہ عوامی جمہوری فورم کڈھے پئے نیں۔جس نے کھبے پاسے دی سیاست وچ بڑا ناں کمایا اے۔ اوہناں درسی کتاباں اُتے وی کم کیتا اے۔کھبے پکھی سُوجھواناں وانگ اوہناں نری مونہہ زبانی ماں بولی دی حمایت نہیں کیتی سگوں پنجابی بولی وچ اوہناں دی نویں کتاب وی آوندی پئی اے۔’پنجاب اُتے انگریزاں قبضہ کیوں کیتا‘۔ 
عامر جی دی سبھ توں نویکلی گل شیواں نُوں نیویں ڈھنگ تُوں ویکھن اے۔ اوہ جیویں نروارن کردے نیں تے جیویں اپنی گل لئی دلیل بناندے نیں اوس دی سلاہنا نہ کرنا انیاں اے نیاں نہیں۔تُسیں اوہناں دی گل نوں نہ منو ایہہ وکھری گل اے پر اوہناں دی گل اُتے چُپ وٹ لینا تے دروٹ جانا چنگی گل نہیں۔ جیویں اوہناں پچھے اپنی کتابڑی چھاپی اے :’پاکستانی سیاست میں پنجاب مخالف رویے‘،اوس اُتے بھرویں گل کرن دی لوڑ اے۔میرا خیال اے پنجاب تے پنجابی دے اُگھے سُوجوان منظور اعجاز جی ایس اُتے بھرویں گل بات کرن گئے تے ایس وچار وٹاندرے نوں اگانہہ ودھان گے پئی پنجاب دا کوئی ویری ہے وی یا نہیں؟ جے ہے تے پھیر اوس دے کیہہ ٹیچے نیں؟ اسیں ایس وچار وٹاندرے وچ کُجھ مُڈھلیاں گلاں تیک ای رہواں گے۔ ایہہ لیکھ وی ایس معاملے اُتے گل بات ٹورن لئی اے ایہہ عامر جی دی کوئی سوبھا یاں سلاہنا نہیں۔ 
پنجاب ایس بر اعظم دا پرانا علاقہ اے ۔صدیاں پرانی وسوں اے تے پنجابیاں ایہناں صدیاں وچ اپنے ڈھنگ دا اُچیچ وسیب تے فکر جمی اے۔ پنجاب سُلیکھ(ادب) ہزار ورھے پرانا اے تے لوک شاعراں، بابیاں، فقیراں،سنت سادھواں تے درویشاں دی ان مُکی لڑی اے۔ پنجابی ڈھول ہزاراں ورھیاں تُوں وجدا پیا اے تے اسیں اپنے گوون گا گا تے نچ نچ کدی نہیں رجھے۔ پنجاب دی ایہہ اوہ مورت اے جیہدے اُتے ہمیش پردہ پایا گیا اے ۔پنجاب کدی وی مودویاں ،ڈاکٹر سراراں دا نہیں رہیا ۔ایہہ تاں وچارے کل دے لوک نیں۔ اک ہور گُن پنجابیاں دا ایہہ اے پئی اوہناں ہمیش اگانہہ تکیا اے تے نویاں اُسردیاں لہراں، وچاراں تے طاقتاں دے بانہہ بیلی بنے نیں۔ بُدھ مت ہووے، اسلام دا آون یاں بابا نانک دی لہر تے ساڈے ویلے تیک بھٹو دی لہر پنجابیاں ہمیش ایس نُوں جی آئیاں آکھیا اے۔ 
پر انگریزاں دے آون تے مُڑ پاکستان بنن پچھوں پنجاب دی اک خاص شکل بنائی گئی تے مُڑ مُڑ وکھائی گئی ۔پنجاب دی لوکائی تے رہتل نُوں ہمیش دبایا تے لُکایا گیا۔ خاص کرنگریزاں دے آون پچھوں جدوں ایتھے ساڈی بولی تے رہتل نُوں لانبھے کر کے ایتھے اُردو بدوبدی لاگو کردتی گئی تے جیہناں گورے دی شاہی نوں نہ منیا اوس اوہناں نُوں جانگلی بنا دتا گیا۔ 
عامر ریاض دی کتابڑی وچ مُڈھلیاں دو گلاں نیں جیہناں اُتے گل بات دی لوڑ اے۔ پہلی گل تاں ایہہ وے پئی پاکستان دو قوماں دے رلن نال بنیا ، بنگال تے پنجاب۔ پر پاکستان دی لہر اُتے ہمیش یوپی سی پی دا قبضہ رہیا تے پاکستان دے شروع وچ ایہناں علاقیاں دے لوکاں ای پاکستان وچ لُٹ پائی ۔ایہناں دی سبھ توں وڈی بانہہ بیلی نوکر شاہی سی جیہڑی 90% ایہناں علاقیاں دی سی یاں اوہ بنے پاکستان تُوں باہروں آئے سن۔ ایہناں مل کے اک اجیہی اسٹبلشمنٹ بنائی جیہڑی کسے نہ کسے ڈھنگ نال ہن تیک چلدی پئی اے۔ ایہہ’ مرکزیت‘ پاکستان دی مامی اے ، اک مذہب، اُردو تے نظریہ پاکستان راہیں لوکاں دے حقاں نوں دبان تے اپنا کم سدھا رکھدی اے۔ شروع وچ ایہہ بنگالیاں توں ڈردے سن کیوں جے بنگالی گنتری وچ ودھ سن تے نویں بنے ملک وچ اپنا حق چاہندے سن جیہڑے اوہناں نوں کدی نہ دتے گئے۔ پاکستان دی لہر اودوں ای تگڑی ہوئی جد پاکستان مسلم لیگ نے اپنے پیر ایتھے جمائے۔ پھیر ای ایہہ آس جمی پئی کوئی تھاں ہو سکدی اے جس دا ناں پاکستان ہووے۔ بنگالی تاں پہلوں ای پاکستان دی لہر وچ پنجابیاں توں اگے سن۔ سچی گل ایہہ وے پنجابیاں نوں پاکستان دی بہتی لوڑ نہیں سی خاص کر پنجاب دے مسلماناں نوں۔ اوہ کُل ابادی دا %56 سن تے وڈا وزیر مسلمان ای ہونا سی۔ ونڈ توں پہلاں وی تاں مسلمان ای وزیر اعظم سی، حضرحیات ٹوانہ۔لہندے پاکستان وچ پنجاب سبھ توں اُسریا تے پڑھیا لکھیا صوبہ سی تے پھیر ونڈ وی بنگال تے پنجاب دی ہوئی۔ پر پوند دے دناں وچ سیاست اُتے پنجاب نہیں غیر پنجابی پاکستان دے ناں اُتے راج کردے رہے۔ بنگلہ دیش بنن مگروں مرکزیت نوں پنجاب توں ڈر آون لگ پیا۔ کیوں جے لوک پنجاب نے کدی وی مُلوانیاں تے مذہبی جماعتاں نوں ووٹ نہیں دتا۔70دیاں چوناں وچ ایہہ پنجاب ای سی جس پرانی جاگیرداری تے سیاست دے برُج اُلٹائے سن تے ایس توں پچھوں اوہناں پورا زور لایا پنجاب نوں اک پچھڑیا صوبہ رکھن اُتے تے ایس اُتے پئی پنجاب اندر مذہبی جماعتاں تے اسٹبلشمنٹ دیاں پارٹییاں تگڑیاں ہوون۔ پر کیہہ گل اے پئی ایم ایم اے پختون خوا وچ ای بندی تے جتدی اے۔ 1913دیاں چوناں وچ مذہبی جماعتاں نوں کنے ووٹ ملے نیں پنجاب توں؟ پنجاب اپنے تت ست وچ اک اگانہہ ودھو سوچ تے فکر رکھن والی لوکائی اے۔ نر ا فوج دے ناں اُتے پنجاب دی نندیا کرن سچ نہیں اے۔ ہن تیک پنجاب اندر کوئی وی فرقو تے مذہبی جماعت پیر نہیں جما سکی۔ ایہناں چوناں وچ ’سرائیکی کارڈ‘ نوں جیویں پنجاب نے رد کیتا اے اوس نے پنجاب دے سارے ویریاں نوں چُپ دے جندرے لا دتے نیں۔ تے ہن اگلے گھٹو گھٹ دس ورھیاں تیک سرائیکی دا سوال نہیں اُسرنا۔ ایہہ کمال لوکاں دا اے جیہڑا اپنا چنگا ماڑا ویکھن جوگ نیں۔ 
اجوکے پاکستان وچ جے کوئی قوم ایس ویلے دی اسٹبلشمنٹ نوں نُکرے لا سکدی اے تے اوہ پنجاب ای اے۔پنجاب دا وسیب ایس ویلے اُساری دی جس پوڑھی اُتے اے اوس لئی اک جمہوری سرکار دی لوڑ اے۔ بھارت نال ویر مُکا کے دوستی کرن دی لوڑ اے۔ وپار نوں پکیاں پیڈیاں نیہاں اُتے چلاون دی لوڑ اے جے پنجاب دی اُساری ہوئی تاں پورے ملک دی اُساری ہونی اے۔ 
پنجاب دی ویرتا دی سبھ توں بھیڑی مثال ’’سرائیکی‘‘ لہر اے۔ جیہڑی اوس ویلے چھوئی جد پنجاب اندر اک تگڑی پنجابی بولی دی لہر پُنگردی پئی سی۔ ایہہ 60 دے دھاکے دے ادھ وچ شروع ہوئی سی تے ایس دی اگوائی اوس ویلے دے سبھ توں سُچے سُوجھوان صفدر میر، ایرک سپرین، شفقت تنویر مرزا، آصف خاں، نجم حُسین سیدّ،مظہر علی خاں تے سبط الحسن ضیغم تے اسحاق محمد ورگے لوک کردے پئے سن۔ شفقت جی اکثر کہندے ہوندے سن اسیں مجیب الرحمن دی آس لائی بیٹھے ساں کیوں جے بنگالی آ جاندے پنجابی وی آ جانی سی۔ ایس بھرویں پنجابی لہر دا اُلٹا کرن لئی ’سرائیکی‘ دی لہر چلائی گئی تے لہجیاں دا رولا پا دتا گیا۔ تاں جے نہ لہجے دا مسلہ حل ہووے نہ پنجاب دی ماں بولی آوے۔ یاں پھیر رسم الخط دا رُولا پا دتا جاندا اے۔ 
عامر جی گل دا سارا زور ایس اُتے اے پئی ہن طاقت ور قوتاں پنجاب توں ڈری بیٹھیاں نیں تے پنجاب دی ونڈ توں اوہناں نوں لگدا اے پئی ایس طراں ملک اندر بدلی نوں ڈکنا سوکھا اے۔ ایس طراں جد سرائیکی صوبے دی کھیڈ وچ ایم کیو ایم دی حمایت توں سندھیاں نوں لگا ایہہ تاں ساڈے ورودھ سازش اے دوجے جد سندھ دے اوہناں علاقیاں دی گل ہوئی جیہڑے سرائیکی بولن آلے نیں تے سندھیاں قوم پرستاں دا پنجاب دی ویرتا دا سارا شونق جاندا رہیا۔ ایس لئی ایس ویلے نویں صوبیاں دی گل پنجاب دی نویں اُسردے اوس زور نوں ڈکنا اے جیہڑا اک اگانہہ ودھو، جمہوری پاکستان چاہندا اے تے پنجاب دی طاقت تے سیاسی زور نال ای غیر سیاسی تے لوک ویری طاقتاں نوں نتھ پائی جاسکدی اے۔ ایس لئی میرے چاچے عامر جی دی کتابڑی نوں گوہ نال پڑھن تے ایس اُتے گل بات کرن دی لوڑ اے۔ 
اخیر وچ ایہہ گل وی ویکھن جوگی اے پئی پنجاب تے پاکستان ایس ویلے اک وڈی بدلی دے نّکے اُتے کھلوتے ہووئے نیں۔ اک پاسے اداریاں دی ٹُٹ بھج ہوندی پئی تے دوجے بنے جیہوریت وی پیر جماندی پئی اے۔ اسٹبلشمنٹ اجے پچھے بیٹھی ویکھدی پئی اے پر کُجھ کرن جوگ نہیں۔پنجاب دی ریتل اسٹبلشمنٹ وچ پاڑ پے گیا اے بہتا وڈا دھڑا ہندوستان نال مُکنا چاہندا اے۔ات واد نال نبڑیا یاں ایس دا انت چاہندا اے پر پرانی اسٹبلشمنٹ اجے ’ٹھنڈی جنگ‘ وچ ای نہیں باہر آندی پئی۔ چین اک وڈی طاقت بن کے اُسردا پیا اے۔امریکا جا رہیا اے۔ پنجاب تے پنجاب دے آگو اگے پیر پُٹنا چاہندے نیں۔ پنجاب ویری دھڑیاں نُوں وی اپنی پرانی سوچ بدل لینی چاہیدی تے لوک پنجاب تے اگانہہ ودھو پنجاب نال کھلونا چاہیدا اے۔ 
لکھاری لئی میل کرن لئی۔kitab.trinjan@gmail.com